Κοινωνική Οικονομία και μοντέλα ανάπτυξης

Ζιώγας Ηλίας,
Μέλος των συνεταιρισμών για την αλληλέγγυα οικονομία «Ο Σπόρος» και «Συν-άλλοις»
Ilias19@gmail.com
14-5-2011
Εισήγηση για την ημερίδα «Πρακτικές αλληλεγγύης και κοινωνική οικονομία»

Πραγματευόμενοι το αντικείμενο της σημερινής ημερίδας, δηλαδή την διερεύνηση και κατανόηση ενός δυναμικού οικονομικού τομέα που αναπτύσσεται πέρα από το κράτος και την αγορά, θα πρέπει καταρχήν να αναγνωρίσουμε την ύπαρξη πολλαπλών λόγων για το φαινόμενο που συζητάμε. Είναι εντυπωσιακό, π.χ., ότι δεν υπάρχει συναίνεση για την ονοματοδότησή του στην διεθνή συζήτηση και βιβλιογραφία. Συναντούμε πολλά ονόματα: κοινωνική οικονομία, αλληλέγγυα οικονομία, ηθική οικονομία, τρίτος τομέας, λαϊκή οικονομία, κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία κ.α.
Στην εισήγηση αυτή υποστηρίζω ότι ο πλουραλισμός των λόγων και η φαινομενική σύγχυση γύρω από τον ορισμό, δεν προκύπτει τόσο από μια «καθυστέρηση» της θεωρίας να περιγράψει μια κατά τα άλλα ενιαία και σχετικά συνεκτική κοινωνική πράξη, αλλά κυρίως αντανακλά μια έντονη εσωτερική διαμάχη για τη νοηματοδότηση και την εξέλιξη του φαινομένου. Στο πεδίο που αναφερόμαστε συμμετέχει και δρα ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών και πολιτικών υποκείμενων, από μικρές ομάδες γειτονιάς και κοινωνικά κινήματα μέχρι πολυεθνικές επιχειρήσεις και υπερ-κρατικούς σχηματισμούς όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, που προφανώς διακατέχονται από πολύ διαφορετικές επιδιώξεις και αναφορές. Ως αποτέλεσμα, ενώ οι λόγοι που αρθρώνονται και οι πρακτικές που υιοθετούνται κάποιες φορές συγκλίνουν, συχνά αποδεικνύονται ασύμβατοι, ακόμη και αντιθετικοί, οδηγώντας σε αποκλίνοντα μονοπάτια.
Καθώς η σχετική συζήτηση εισάγεται πλέον δυναμικά και στον ελλαδικό χώρο, είτε θεσμικά με τον όρο «κοινωνική οικονομία» (ειδικά με το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο της Κυβέρνησης), είτε με τον όρο «αλληλέγγυα οικονομία» από μια πληθώρα πρωτοβουλιών βάσης, θα ήταν μεγάλο λάθος, ειδικά για την Αριστερά, να αντιμετωπιστεί το θέμα ως δεδομένο και αντικειμενικό, και να αναζητείται απλά το «κρυμμένο» νόημά του και ο τρόπος προσαρμογής σε αυτό. Πρόκειται για όρους και πρακτικές υπό διαμόρφωση και το σημαντικό είναι να διερευνηθεί το ποιες δυνάμεις «σπρώχνουν» προς κάθε κατεύθυνση, με ποιο σκεπτικό και με ποιες επιδιώξεις, ώστε να επιλέξει πολιτικά ο καθένας που θέλει να ρίξει το βάρος του.
Με αυτό το σκεπτικό και βάσει τόσο της ενασχόλησης με την (εμβρυακή έστω) ελληνική πραγματικότητα όσο και την παρακολούθηση της διεθνούς συζήτησης, επιχειρείται στην εισήγηση αυτή ένας διλημματικός διαχωρισμός στα βασικά κοινωνικοπολιτικά ρεύματα του επίμαχου όρου: από τη μία η συμπληρωματική κοινωνική οικονομία και από την άλλη η πρωταγωνιστική αλληλέγγυα οικονομία...
Περισσότερα:http://topikopoiisi.blogspot.com/p/blog-page_8926.html