Πεθαίνουν τα εργατικά συνδικάτα;

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά προβλήματα που έχουν σημαδέψει την πορεία του ελληνικού εργατικού συνδικαλισμού την τελευταία εικοσαετία είναι η σταδιακή μείωση της συνδικαλιστικής πυκνότητας, δηλ. του ποσοστού των εργαζομένων που είναι μέλη κάποιου εργατικού σωματείου. Τα αίτια για την εξέλιξη αυτή θα πρέπει  να αναζητηθούν στις διεθνείς και εθνικές τάσεις που αναφέρονται στη μείωση της ελκυστικότητας και των μελών των εργατικών συνδικάτων.

Οι κύριοι παράγοντες που συντέλεσαν σε αυτή την εξέλιξη, όπως καταγράφονται στη σχετική βιβλιογραφία, είναι –μεταξύ άλλων- οι παρακάτω:

• Η απορρυθμιστική επίδραση της παγκοσμιοποίησης και η ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης   
• Οι δομικές αλλαγές που συντελούνται στην οικονομία και κυρίως η μετατόπιση του μεγαλύτερου μέρους του εργατικού δυναμικού από τη μεταποίηση προς στις υπηρεσίες (τριτογενοποίηση) καθώς και η αύξηση της απασχόλησης των γυναικών.
• Η αύξηση των ποσοστών ανεργίας κι, επομένως, η μείωση της διαπραγματευτικής ισχύος της εργατικής πλευράς στις μισθολογικές διενέξεις.
• Οι αλλαγές στις κοινωνικές αξίες, η βαθμιαία εγκατάλειψη των εκφράσεων της συλλογικότητας και η συνακόλουθη επίταση του ατομικισμού
• Η αλλαγή στη στάση των εργαζομένων έναντι των συνδικάτων, απαξίωση των εργατικών οργανώσεων ενώπιον της κοινής γνώμης και το μειωμένο ενδιαφέρον των μισθωτών για συλλογική έκφραση.
• Οι μεταβολές στη ποιοτική σύνθεση του εργατικού δυναμικού (Το εργατικό δυναμικό απαρτίζεται πλέον από λιγότερους blue-collar και περισσότερους  white-collar εργαζόμενους, ενώ έχει αυξηθεί δραστικά το ποσοστό μισθωτών με υψηλό βαθμό ευελιξίας της εργασίας)
• Η αποκέντρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και η προώθηση της αποδιάρθρωσης των παραδοσιακών κλάδων με υψηλό βαθμό συνδικαλιστικής πυκνότητας
• Η αδυναμία των εργατικών συνδικάτων να προσελκύσουν μέλη από τη νέα οικονομία και τα νέα κοιτάσματα απασχόλησης (μετανάστες, περιστασιακώς απασχολούμενοι, νέοι)
• Η μείωση της αποτελεσματικότητας της συνδικαλιστικής δράσης σε τομείς όπως η αποτροπή της πτώχευσης επιχειρήσεων και οργανισμών και των συνακόλουθων απολύσεων, η ματαίωση της περικοπής μισθών κ.α.

περισσότερα