Επιστροφή προς τα ... μπρος!

Επιστροφή προς τα ... μπρος!

ΕΝΑΣ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΦΙΚΤΟΣ

ΕΝΑΣ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΦΙΚΤΟΣ
ΝΑ ΘΕΜΕΛΕΙΏΣΟΥΜΕ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΌ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΉΣ ΙΣΌΤΗΤΑΣ

Αποανάπτυξη-Τοπικοποίηση -Αυτονομία- Άμεση Δημοκρατία-Ομοσπονδιακός Κοινοτισμός

Τον Μάιο του 2020, μια ομάδα περισσότερων από 1.100 υποστηρικτών της «Αποανάπτυξης», υπέγραψε ένα μανιφέστο καλώντας τις κυβερνήσεις να αδράξουν την ευκαιρία και να στραφούν προς ένα «ριζικά διαφορετικό είδος κοινωνίας, αντί να προσπαθούν απεγνωσμένα να θέσουν ξανά σε λειτουργία την «καταστροφική ανάπτυξη». Η Συνδημία του κοροναϊού δείχνει ότι θα χρειασθεί να γίνουν μεγάλες αλλαγές, αν δεν θέλουμε να πάμε στην κατάρρευση! Ειδικά για την μετά-COVID Ελλάδα: Για να ξεφύγει η χώρα από τη μέγγενη των χρεών, από την φτωχοποίηση και το πολιτισμικό αδιέξοδο, καθώς και από την κατάθλιψη και την μεμψιμοιρία στην οποία έχει πέσει ο πληθυσμός της-ιδίως μετά το σοκ της πανδημίας και τον εγκλεισμό του στα σπίτια- θα χρειασθεί, μετά το πέρασμα της καταιγίδας, να αναπτερωθεί το ηθικό του μέσα από μια στροφή προς μια ενδογενή παραγωγική ανασυγκρότηση . Εφαλτήρας μπορεί να γίνει ο αγροδιατροφικός τομέας και στη συνέχεια ο μεταποιητικός ένδυσης- υπόδησης, ο ενεργειακός και ο ήπιος ποιοτικός τουρισμός να την συμπληρώσουν. Είναι μια εναλλακτική στη σημερινή κυρίαρχη κατεύθυνση, που δεν χρειάζονται κεφάλαια, ξένες επενδύσεις, χωροταξικά σχέδια, υπερτοπικές συγκεντρώσεις, μεγαλεπήβολα και εξουθενωτικά μεγέθη και ρυθμούς. Η κατεύθυνση της Αποανάπτυξης-Τοπικοποίησης -Αυτονομίας- Άμεσης Δημοκρατίας-Ομοσπονδιακού Κοινοτισμού θα μπορούσε να είναι η διέξοδος για την χώρα, στην μετά-COVID εποχή!

Οι κύκλοι της φύσης και της ζωής


Επειδή τα επόμενα χρόνια, πολλοί νέοι -άνεργοι των πόλεων- πιθανά να θελήσουν να εγκατασταθούν στη περιφέρεια με δημιουργικό τρόπο και να ασχοληθούν με τη γεωργία και τον πρωτογενή τομέα, θα χρειασθούν γνώσεις και δεξιότητες που θα πρέπει εντωμεταξύ να αποκτήσουν.

Είναι πολύ σημαντικό να ξέρουμε πως λειτουργεί η φύση, ώστε να μπορούμε να συνεργασθούμε όσο γίνεται καλύτερα μαζί της και να αποφεύγουμε τις μη απαραίτητες επεμβάσεις, εισροές και εργασίες. Η γνώση των λεγόμενων κύκλων της φύσης και της ζωής, είναι το Α και το Ω για τη γεωργία.

Ξεκινάμε από το έδαφος.

1). Το έδαφος και το χούμος

Το έδαφος είναι το μεγάλο πεπτικό σύστημα του μεγαλύτερου οργανισμού του πλανήτη της «γαίας». Με την ποικιλία του σε μικροοργανισμούς αναδομεί όλα τα υπολείμματα που δημιουργούνται στον πλανήτη και έχουμε τη μεγαλύτερη ανακύκλωση των υλικών με τη βοήθεια της ηλιακής ενέργειας, που και αυτή παίρνει διάφορες μορφές(αιολική, χημική, κ.λπ).

Κατά τη διάρκεια εκατομμυρίων χρόνων, αναπτύχθηκε στο έδαφος ένα συστατικό, το χούμος(λατινικά: humus, αρχαιοελληνικά-Αριστοτέλης: «χυμός»). Ο χούμος είναι συνήθως ένα σκούρο καφέ στρώμα στο έδαφος, με κολλοειδή υφή και φθάνει σε βάθος μέχρι 50 cm



Δημιουργείται στη φύση από τα φύλλα που πέφτουν κάθε χρόνο, τα υπολείμματα κλαδιών και ριζών καθώς και από τα απορρίμματα και υπολείμματα των ζωικών οργανισμών με δύο κύριες διεργασίες, που κάνουν οι μικροοργανισμοί του εδάφους:

α) με διάσπαση της αρχικής οργανικής ουσίας σε ορυκτά συστατικά (ορυκτο γένεση), και

β) με σύνθεση νέων πολύπλοκων χουμικών ενώσεων (χουμοποίηση).

Η χρησιμότητα του χούμου στη φύση είναι πολύ σημαντική, βελτιώνει τη γονιμότητα του εδάφους, αποθηκεύει οργανικές ουσίες- εμποδίζοντας να κατέβουν αυτές σε κατώτερα στρώματα, αυξάνει τη δυνατότητα του εδάφους για συγκράτηση των νερών, βελτιώνει τη μορφολογία του, αυξάνοντας την αποδοτικότητά του.

Όταν υπάρχει αρκετή οργανική ύλη στο έδαφος, τότε αναπτύσσεται καλά η «μικροζωή» σε αυτό. Οι μικροοργανισμοί(Μ.Ο.) φροντίζουν να εισχωρεί αυτή η οργανική ύλη μέσα στον άργιλο, συγκολλάνε ορυκτά και οργανικά συστατικά με πρωτεϊνες και σάκχαρα, διασπούν ιχνοστοιχεία από τα πετρώματα κ.λπ. Και όλα βρίσκονται σε διαρκή μεταβολή στο έδαφος, αν υπάρχουν οι Μ.Ο.

Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, τα φυτά τρέφονται από το χούμος και τα εδάφη που είναι πλούσια σε αυτό, αποφέρουν καλές σοδειές με πλούσια σε θρεπτικά συστατικά προϊόντα.

Η γεωργία και η κηπουρική –κύρια η συμβατική-λειτουργούν σήμερα σε βάρος του χούμος και το καταναλώνουν με γρήγορους ρυθμούς, αν δεν έχουν στο αγρόκτημα και ζώα, τα οποία βοηθούν στη διατήρηση της οργανικής ύλης στο έδαφος, επειδή το εμπλουτίζουν με τα κατάλοιπά τους(ξερή και υγρή κοπριά). Οι αγρότες που ασχολούνται μόνο με καλλιέργειες, χρειάζονται και πρέπει να εξασφαλίζουν αρκετή οργανική ύλη, αν θέλουν να διατηρήσουν τη γονιμότητα των εδαφών τους, την οποία δεν μπορούν να διατηρήσουν με τα χημικά-συνθετικά λιπάσματα(κάθε χρόνο χρειάζονται περισσότερα για τις ίδιες σοδειές και η «μικροζωή» στο έδαφος νεκρώνεται). Η ανακύκλωση της οργανικής ύλης είναι η βάση της γονιμότητας του εδάφους .

2). Η ανάπτυξη των φυτών-Το πεπτικό τους σύστημα

Στην ανάπτυξη των φυτών παίζουν ρόλο οι εξωτερικοί παράγοντες:
Θερμοκρασία ,Φωτοπερίοδος , Φώς, μικροπεριβάλλον στο οποίο αναπτύσσεται το κάθε φυτό
Αλλά το ίδιο, αν όχι πιο σημαντικό ρόλο παίζουν οι εστερικοί παράγοντες.

Τα φυτά τρέφονται μέσω της διαδικασίας χουμοποίησης των θρεπτικών συστατικών. Μέσα στο χώμα υπάρχει μια ασύλληπτα μεγάλη ποικιλία μικροοργανισμών( μέχρι σήμερα γνωρίζουμε μόνο το 0,5% των υπαρχόντων βακτηριδίων και το 2% όλων των μυκήτων). Σήμερα γνωρίζουμε ότι τα φυτά εκτός από οργανικά οξέα εκκρίνουν και ορμόνες(αγγελιοφόρους) και υδατάνθρακες. Οι αγροεπιστήμονες –όχι χωρίς «ίδιον όφελος»-έριξαν το βάρος της έρευνας στα οργανικά οξέα με τα οποία τα φυτά διαλύουν τα ανόργανα ιχνοστοιχεία του εδάφους, προτείνοντας έτσι ότι ο τρόπος με τον οποίο μπορούν οι αγρότες να βοηθήσουν τα φυτά είναι με το να μετατρέπουν -μέσω του λεγόμενου «εμπλουτισμού με ιχνοστοιχεία»-όλα τα οργανικά συστατικά του εδάφους σε ουσίες διαλυτές από το νερό(Σε όλες τις γεωπονικές σχολές διδάσκεται μονοδιάστατα ότι τα φυτά τρέφονται με υδατοδιαλυτά άλατα και γενικότερα με ηλεκτρολύτες).

Η φύση όμως-ο καλύτερος οικονομολόγος, γιατί δεν κάνει κάτι χωρίς σκοπό – έχει φροντίσει ώστε και τα φυτά να μην εκκρίνουν ορμόνες και υδατάνθρακες άσκοπα. Τα φυτά αντιλαμβάνονται άμεσα-με τα μέρη που έχουν πάνω από το έδαφος-τις αλλαγές στο φως, στη θερμοκρασία και στον εφοδιασμό στο νερό και πότε είναι ευνοϊκές συνθήκες για ανάπτυξή τους. Τότε οι ρίζες θα πρέπει να απορροφήσουν όσο το δυνατόν περισσότερες θρεπτικές ουσίες, ώστε τα φυτά να εκμεταλλευθούν τις ευνοϊκές συνθήκες. Αυτή την πληροφορία για ανάπτυξη, οι ρίζες τη μεταδίδουν στο περιβάλλον του εδάφους, μέσω των ορμονών-αγγελιοφόρων.Ταυτόχρονα «δωρίζουν» τροφή στα βακτηρίδια και τη «μικροζωή» του εδάφους με τη μορφή υδατανθράκων. Στη συνέχεια η «μικροζωή» προμηθεύει με τη σειρά της τις ρίζες με θρεπτικές για τα φυτά ουσίες. Υπάρχει δηλαδή μια ανταλλαγή προς όφελος όλων, με «πρωτοβουλία» των φυτών, για να καλύψουν τις ανάγκες τους για καλύτερη ανάπτυξη. Είναι η λεγόμενη διαδικασία της «συμβίωσης», που πολύ λίγο έχει μελετηθεί από τους επιστήμονες, γιατί δεν αποδίδει κέρδη στις αγροβιομηχανίες.

Οι εκκρίσεις αυτές των φυτών λειτουργούν περίπου σαν τα γαστρικά-εντερικά υγρά που εκκρίνει το πεπτικό σύστημα των ζώων και των ανθρώπων. Νεότερες λοιπόν έρευνες-κύρια από ανεξάρτητους βιολόγους-αποδεικνύουν ότι τα φυτά απορροφούν μεγαλύτερα συμπλέγματα πρωτεϊνών από το έδαφος με τη βοήθεια των βακτηριδίων του εδάφους και ότι αυτά τα βακτηρίδια μπορούν και εισχωρούν ολόκληρα στη ρίζα τους, αφού εντοπίζονται και στους χυμούς τους με το μικροσκόπιο. Άρα τα φυτά δεν απορροφούν μόνο απομονωμένο π.χ. άζωτο, αλλά και ένα σύμπλεγμα από ζωντανές πρωτεϊνες.

Από έρευνες και στο πεπτικό σύστημα των ζώων και των ανθρώπων, γνωρίζουμε σήμερα ότι και στην πέψη τους δεν αποσυντίθενται όλα τα θρεπτικά συστατικά σε στοιχειώδεις μοριακές ενώσεις. Δεν θα υπήρχε εξοικονόμηση, αν ο οργανισμός διασπούσε υπάρχουσες δομές, για να τις ξαναδημιουργήσει μετά ώστε να τις χρησιμοποιήσει όταν τις χρειάζεται. Τα φυτά μη διαθέτοντας δικό τους πεπτικό σύστημα, αφήνουν το έδαφος να τους προετοιμάζει τη τροφή. Με αυτή την έννοια το πεπτικό σύστημα των φυτών είναι το έδαφος.

3) Το πε-Χα(pH) του εδάφους

Το pH (potential Hydrogen ions) του εδάφους είναι μονάδα μέτρησης της οξύτητας ή αλκαλικότητας του εδάφους.
Η τιμή 7,0 του pH υποδηλώνει ουδέτερο έδαφος (ούτε όξινο, ούτε αλκαλικό).Τιμή του pH κάτω από 7,0, υποδηλώνει όξινο έδαφος. Ενώ η τιμή του pH πάνω από 7,0, υποδηλώνει αλκαλικό έδαφος.
Η τιμή του pH του εδάφους είναι κάτι που θα πρέπει να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη οι καλλιεργητές . Είναι σημαντική παράμετρος για την καλλιέργεια που ταιριάζει σε κάθε έδαφος. Από το πρώτο που θα πρέπει να ξεκινά κανείς είναι να πάρει δείγματα(αρκετά και από διάφορα σημεία) από το έδαφος που πρόκειται να καλλιεργήσει, να κάνει μια ανάλυση σε χημείο για τη σύστασή του και το πε-χά του, ώστε να αποφασίσει για το ποια φυτά ευδοκιμούν περισσότερο στο χώμα που διαθέτει. Γιατί πολλά φυτά (και μικροοργανισμοί που ζουν στο έδαφος) έχουν προτίμηση σε αλκαλικό ή όξινο έδαφος. Επίσης οι ασθένειες που πλήττουν τα φυτά, έχουν τη τάση να ευημερούν σε εδάφη με συγκεκριμένες τιμές pH, ενώ η τιμή του είναι επίσης μάρτυρας για το είδος των θρεπτικών συστατικών που υπάρχουν στο έδαφος.

Η πλειοψηφία των φυτών προτιμά να αναπτύσσεται σε έδαφος που είναι ουδέτερο (pH=7) ή ελαφρά όξινο (pH<7). Ενδεικτικά αναφέρουμε:
Πολύ όξινο έδαφος (pH μικρότερο από 5,4):
Μελιτζάνα, αντίδι, πατάτα, γλυκοπατάτα, σμέουρο, ραβέντι, σέσκλα, φράουλα, καρπούζι, μύρτιλο.

Μέτρια όξινο (pH μεταξύ 5,5 και 5,9):
Μήλο, βασιλικός, φασόλι, καρώτο, κιχώρι, καλαμπόκι, σκόρδα, μαϊντανός, μπιζέλια, πιπεριές, κολοκύθι, ρεπάνι, γογγύλι, σόγια, ηλίανθος, τομάτα.
Ελαφρώς όξινο (pH μεταξύ 6,0 και 6,9):
Βερίκοκο, αγκινάρα, σπαράγγια, τεύτλα, μπρόκολα, λαχανάκια Βρυξελλών, λάχανο, άνηθος, φραγκοστάφυλο, σταφύλι, λαχανίδες, μαρούλια, σινάπι, μπάμιες, κρεμμύδι, ροδάκινο, αχλάδι, σπανάκι
Αλκαλικό (7.1-8):
Κουνουπίδια, σέλινο, αγγούρι, πεπόνι, ρόδια, θυμάρι.

Σε διάφορους οδηγούς καλλιεργειών μπορεί να βρει κανείς το είδος του εδάφους που προτιμά κάθε φυτό.
Αν για διάφορους λόγους αλλάξει το συγκεκριμένο πε-χα, μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στη συγκεκριμένη καλλιέργεια.

4) Ο ρόλος του ασβεστίου

Όλοι οι συμβατικοί γεωπόνοι συμβουλεύουν τους γεωργούς να δημιουργούν-ανάλογα με τα φυτά της καλλιέργειας-μια συγκεκριμένη κατάλληλη οξύτητα(pH) στο έδαφος, μέσα από τη χρήση χημικών στοιχείων.

Το ασβέστιο είναι αλκαλικό και μπορεί να βοηθήσει για τον έλεγχο της οξύτητας των όξινων εδαφών. Από παλιά όμως οι γεωργοί ήξεραν ότι το ασβέστιο οδηγεί σε «πλούσιους πατεράδες και φτωχούς γιούς». Ότι δηλαδή επιφέρει μόνο προσωρινά αύξηση της σοδειάς. Πραγματικά έχει αποδειχθεί ότι η απότομη αλλαγή του pH μέσω του εμπλουτισμού του εδάφους με ασβέστιο, οδηγεί σε εκρηκτική απελευθέρωση των δεσμευμένων θρεπτικών ουσιών, πράγμα που με τη σειρά του οδηγεί σε προσωρινές αυξήσεις των σοδειών. Αν όμως ο εμπλουτισμός σε ασβέστιο συνεχίζεται για πολλά χρόνια, τότε μειώνονται πάλι οι σοδειές.

Αυτό εξηγείται ως εξής: μέσω του ασβεστίου που είναι αλκαλικό, αποσυντίθενται πιο γρήγορα τα όξινα οργανικά συστατικά του εδάφους, τα οποία είναι στη διάθεση των φυτών και αναπτύσσονται εκρηκτικά στη συνέχεια. Όμως με αυτή τη διαδικασία εξαντλούνται γρήγορα και τα οργανικά αποθέματα του εδάφους και πρέπει να αντικαθιστούνται συνέχεια με πρόσθεση όλο και περισσότερων χημικών λιπασμάτων. Έτσι το πρακτικό αποτέλεσμα -μετά από μακρόχρονες τέτοιες εφαρμογές- είναι ότι τα εδάφη υποφέρουν και χάνουν την οργανική τους δομή και στο τέλος διαβρώνονται.

5). Ο ρόλος των γαιοσκώληκων
Για τη ρύθμιση της οξύτητας του εδάφους η φύση χρησιμοποιεί τους γαιοσκώληκες. Η τροφή τους είναι η απονεκρωμένη οργανική ύλη και για να υπάρχουν πολλοί γαιοσκώληκες στο χώμα θα πρέπει αυτό να διαθέτει αντίστοιχα πολλή οργανική ύλη. Την λαμβάνουν στο πεπτικό σωλήνα τους και την εμπλουτίζουν με το σάλιο τους και αφού την χωνεύουν την εκκρίνουν πάλι με τα περιττώματά τους. Αυτά περιέχουν μεγάλες ποσότητες θρεπτικών ουσιών και αναγκαίες ποσότητες ασβεστίου, ώστε να ελέγχεται η οξύτητα του εδάφους, όπως αναφέραμε πιο πάνω, με φυσικό τρόπο. Για αυτό τον λόγο πολλοί βιοκαλλιεργητές παράγουν σήμερα ένα ιδιαίτερα γόνιμο χώμα με τη χρήση γαιοσκώληκων στη κομποστοποίηση των οργανικών τους υπολειμμάτων.
Το καλό έδαφος περιέχει 100 έως 200 γαιοσκώληκες ανά m², ενώ ένα ιδιαίτερα εμπλουτισμένο με οργανική ύλη έδαφος μπορεί να περιέχει και μέχρι 600. Αυτοί λοιπόν ρυθμίζουν στην ουσία την οξύτητα, χωρίς να χρειάζεται πρόσθεση ασβεστίου.

6) Ο κύκλος της οργανικής ύλης στη γεωργία

Πολλά συστατικά της οργανικής ύλης του εδάφους –μαζί με πολλά ανόργανα-περνούν στις σοδειές από τα φυτά και μέσω αυτών στα ζώα και τον άνθρωπο. Αν τα ζώα εκτρέφονται στο ίδιο έδαφος από το οποίο αποσπάσθηκαν αυτές οι ουσίες, τότε μέρος τους επιστρέφουν πάλι σε αυτό μέσω της κοπριάς τους. Όταν η γεωργία και η κηπουρική είχαν σα στόχο την αυτοσυντήρηση των ανθρώπων των αγροτικών οικογενειών, τα οργανικά απορρίμματά τους επέστρεφαν άμεσα και αυτά στο χωράφι από το οποίο παράχθηκαν . Με την ανάπτυξη όμως των αστικών οικισμών και τη μεταφορά του μεγαλύτερου μέρους των γεωργικών προϊόντων για κατανάλωση στις πόλεις, έχουμε και μεγάλες ποσότητες οργανικών απορριμμάτων στα αστικά κέντρα. Εδώ αποτελούν μεγάλο πρόβλημα-μαζί φυσικά και με τα άλλα απορρίμματα- και για πολλά χρόνια θάβονταν ή καίγονταν σαν αστικά απόβλητα. Η διαχείριση των αστικών απόβλητων από κρατικές-δημοτικές-ιδιωτικές επιχειρήσεις μέχρι τώρα δεν είχε καμιά σχέση με τη γεωργία και τα αντιμετώπιζε σα σκουπίδια. Μόνο τελευταία αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε ότι θα είναι καλύτερα –για όλους και τους κατοίκους των πόλεων και τους αγρότες-αν βρούμε τρόπο να επιστρέφουν τα οργανικά απόβλητα των πόλεων ξανά στο έδαφος, από το οποίο έχουν αποσπασθεί σαν οργανική ύλη. Η μέθοδος που μπορεί να εφαρμόζεται για αυτό είναι η κομποστοποίηση -με διαλογή των οργανικών-για την παραγωγή φυσικού λιπάσματος, το οποίο μπορεί να διοχετεύεται στα χωράφια και να αποκαθίσταται-τουλάχιστον μερικά-η οργανική ύλη που έχει αποσπασθεί μέσω των σοδειών για κατανάλωση των ανθρώπων των πόλεων. Με ταυτόχρονη κομποστοποίηση των φυτικών-ζωϊκών υπολειμμάτων και των σοδειών από τους αγρότες στα ίδια τα χωράφια, μπορεί να κλείνει ο κύκλος της οργανικής ύλης, χωρίς μεγάλες απώλειες. Εκτός ίσως των υγρών αστικών αποβλήτων, στα οποία υπάρχει οργανική ύλη, η οποία μπορεί να κερδηθεί όμως με τη μέθοδο του βιολογικού καθαρισμού και να μετατραπεί σε βιοαέριο. Εδώ μπορεί να υπάρξει ένας δευτερογενής κύκλος: με την καύση του βιοαερίου έχουμε μεταφορά της στην ατμόσφαιρα με τη μορφή π.χ. διοξειδίου του άνθρακα και στη συνέχεια -μέσω της φωτοσύνθεσης της βλάστησης- μετατροπή της σε υδατάνθρακες στα φυτά και μέσω αυτών επιστροφή στο έδαφος σαν νέα οργανική ύλη.

7) Ο κύκλος του νερού :

Ένα φυτό χρειάζεται πολύ νερό για να γεμίζει τα κύτταρά του, αλλιώς μαραίνεται, γιατί ο αέρας και ο ήλιος το κάνει να χάνει συνεχώς την υγρασία του. Έτσι το φυτό πρέπει να απορροφά πολύ νερό από το έδαφος, όταν κάνει ζέστη και έχει αέρα, ενώ δεν χρειάζεται τόσο πολύ, όταν έχει χαμηλές θερμοκρασίες. Στην ουσία το φυτό διψάει συνεχώς.

Αν το νερό που απορροφά περιέχει συνεχώς θρεπτικά άλατα και ηλεκτρολύτες-από την εφαρμογή υδατοδιαλυτών χημικών λιπασμάτων-το φυτό αναγκάζεται να αποθηκεύει τις ουσίες αυτές στα κύτταρά του. Διαφορετικά θα οδηγούσε σε σχηματισμό κρυστάλλων τους στα σημεία εξάτμισης του νερού(από τους πόρους της κάτω πλευρά του φύλλου) και θα βλάπτονταν τα γειτονικά των πόρων κύτταρα. Η υπερσυγκέντρωση όμως των αλάτων στα κύτταρα θα σταματούσε τις λειτουργίες τους οδηγώντας τα στο θάνατο. Έτσι το φυτό αναγκάζεται να αποθηκεύει όλο και μεγαλύτερη ποσότητα νερού. Κάθε κύτταρο γίνεται δυσανάλογα ογκώδες και η σοδειά είναι γεμάτη νερό και άλατα, με λίγα κυτταρικά τοιχώματα και ελάχιστα από τα φυσικά τους στοιχεία.

Από οικονομική άποψη αυτό είναι καλό για τον γεωργό γιατί έχει πολύ βάρος και ποσότητα να πουλήσει στην αγορά, ανεξάρτητα αν η ποιότητα της σοδειάς είναι χαμηλή(στην ουσία πουλά νερό και άλατα). Το γεγονός όμως ότι τα κυτταρικά τοιχώματα δεν είναι αρκετά χοντρά και σκληρά και ότι τα φυτά θα είναι ευάλωτα και θα έχει έτσι αυξημένο πρόβλημα προσβολών από παράσιτα και μύκητες, δεν τον ενδιαφέρει και πολύ γιατί έχει τα αντίστοιχα φυτοφάρμακα από τις εταιρείες με τα οποία θα τα καταπολεμήσει. Αυτό όμως οδηγεί σε ακόμα παραπέρα υποβάθμιση της ποιότητας της παραγωγής του μέσω των τοξικών κατάλοιπων των φυτοφαρμάκων, αλλά και σε μείωση του εισοδήματός του, λόγω του κόστους των βιοκτόνων που θα χρησιμοποιήσει.

Η διαθεσιμότητα πάντως του νερού είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που ρυθμίζουν την παραγωγικότητα στη γεωργία. Εξαρτάται από τον γενικότερο κύκλο του νερού σε κάθε περιοχή(συνίσταται συνήθως από τα ακόλουθα στάδια: εξάτμιση (από τις λίμνες, τα ποτάμια και τους ωκεανούς), διαπνοή από φυτά και δέντρα, υγροποίηση(σχηματισμός σύννεφων), κατακρήμνιση(βροχή, χιόνι, χαλάζι), διαφυγή ή επιστροφή πίσω στον κύκλο. Έχουν εκφραστεί σοβαρές περιβαλλοντικές ανησυχίες για τη χρήση του νερού στη γεωργία μέσω της άρδευσης, ιδιαίτερα στις Μεσογειακές χώρες. Στις περιοχές όπου η χρήση υπερβαίνει το ρυθμό ανεφοδιασμού και η στάθμη νερού μειώνεται οι περιβαλλοντικές συνέπειες μπορούν να είναι σοβαρές, π.χ. ερημοποίηση ή αλάτωση από το θαλάσσιο νερό που εισβάλλει στον υδροφόρο ορίζοντα, και απώλεια της βιοποικιλότητας ως αποτέλεσμα της αλλαγής στη ροή των κοιτών(βλέπε π.χ. εκτροπή Αχελώου). Η άρδευση μπορεί να οδηγήσει στη μόλυνση των υδάτων λόγω της αυξημένης συγκέντρωσης των φυτοφαρμάκων και των θρεπτικών ουσιών στο νερό που απορρέει. Επιπλέον, απαιτούνται ακόμα μεγαλύτεροι πόροι για την άντληση του νερού από τις βαθύτερες γεωτρήσεις.

Σχετικά με την ποιότητα νερού, η συμβατική γεωργία είναι μια σημαντική πηγή νιτρικών και φωσφορικών αλάτων στο νερό. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στον ευτροφισμό, με τα επακόλουθα σοβαρά αποτελέσματα στο φυσικό περιβάλλον, και στη συγκέντρωση νιτρικών αλάτων στις πηγές πόσιμου ύδατος, επιφανειακού και υπόγειου(Το 87% των αγροτικών περιοχών στην Ευρώπη έχουν συγκέντρωση νιτρικών στα υπόγεια ύδατα που υπερβαίνει το ασφαλές όριο των 25 mg/l, και το 22% βρίσκεται πάνω από την μέγιστη επιτρεπτή συγκέντρωση των 50 mg/l..).

Για την αποκατάσταση αυτού του προβλήματος χρειάζονται γενικότερα εκτενή μέτρα που δεν είναι δυνατόν να ληφθούν στα πλαίσια του αγροοικοσυστήματος και περιγράφονται στην οδηγία της ΕΕ για τα νιτρικά άλατα. Κάποιες προσωρινές λύσεις είναι η χρήση ποικιλιών ανθεκτικών στα άλατα, η χαμηλής έντασης άρδευση, κάποια εδάφη μπορεί να χρειαστεί να παραμείνουν ακαλλιέργητα ή να οδηγηθούν σε άλλες χρήσεις, όπως π.χ. στην παραγωγή ανθεκτικών στην ξηρασία φυτών για ζωοτροφή, στην αποκατάσταση των φυσικών βιότοπων κ.λ.π. Σε κάθε περίπτωση εκείνο που θα είναι απαραίτητο είναι ο βιολογικός καθαρισμός των υγρών αποβλήτων από τις ανθρώπινες εγκαταστάσεις(κατοικίες του ανθρώπινου δυναμικού που θα έχει εγκατασταθεί στο αγρόκτημα) και από τις αντίστοιχες ζωϊκές εγκαταστάσεις καθώς και η εξοικονόμιση και ο σωστός τρόπος άρδευσης.

8) Ο κύκλος του άνθρακα:

Ο πλανητικός κύκλος του:
Από τη μεγάλη αποθήκη της λιθόσφαιρας μέσω της καύσης από την ανθρωπότητα των ορυκτών καυσίμων(πετρέλαιο, άνθρακας, φυσικό αέριο) μεταφέρεται ο άνθρακας στην ατμόσφαιρα με τη μορφή διοξειδίου:
Περίσσεια CO2 στην ατμόσφαιρα :717,8 γιγατόνοι-ετήσια αύξηση 14 γιγατόνοι
Πρέπει να σταματήσουμε να «ξαλαφρώνουμε» την αποθήκη της λιθόσφαιρας και να το μεταφέρουμε στην δεξαμενή της ατμόσφαιρας .
Η ανταλλαγή ατμόσφαιρας - ωκεανών μακροπρόθεσμη. Οι ωκεανοί χαοτικό μεγασύστημα-προβληματική ανθρώπινη επίδραση
Μας μένει η ανταλλαγή μεταξύ ατμόσφαιρας και βιόσφαιρας (βλάστηση-ζώα και άνθρωπος-έδαφος και μικροζωή)
Μεταφορά περίσσειας στο έδαφος: βλάστηση- καλλιέργειες(φωτοσύνθεση: μετατρέπει το CO2 της ατμόσφαιρας σε υδατάνθρακες).
Ανάπτυξη: άγρια βλάστηση-επιστροφή εκτάσεων στην άγρια φύση-αποκατάσταση ερημοποιημένων εκτάσεων- αναβλάστηση-σωστή διαχείριση δασών-αποκατάσταση ελών και βιοτόπων(απορροφούν διπλάσιο CO2 από τα δάση στα μεσαία πλάτη).
Το βασικότερο θα είναι η ανάπτυξη της αγροτο-οικογεωργίας
Βιολογικά αγροσυστήματα: επιστρέφουν 1 τ/στρέμμα.έτος (με χρήση ΕΜ: 1τ/400 τα.μ.)
Μέχρι το 2050 (μελέτη Grain, via campecina) επιστροφή 2/3 σημερινής περίσσειας CO2.
Θα χρειασθεί εκατομμύρια γεωργών -αγροτικών κοινοτήτων να επιστρέφουν στο έδαφος πάνω από 7 δισ. τ. οργανικής ουσίας/ χρόνο, παράγοντας ταυτόχρονα υγιεινότερα και φθηνότερα προϊόντα διατροφής.

Ο κύκλος του άνθρακα σε ένα αγροσύστημα:
ο άνθρακας κυκλοφορεί μέσα στο περιβάλλον ενός αγροσυστήματος με τη μορφή του διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Τα φυτά δεσμεύουν το CO2 από την ατμόσφαιρα και το χρησιμοποιούν στη διαδικασία της φωτοσύνθεσης μετατρέποντάς το σε υδατάνθρακες(γλυκόζη), ενώ άλλοι οργανισμοί(μικροοργανισμοί-ζώα-άνθρωποι) και τα ίδια τα φυτά απελευθερώνουν CO2 στην ατμόσφαιρα κατά τη αναπνοή-διαπνοή. Μεγάλο μέρος του άνθρακα μπορεί να αποθηκευθεί στο έδαφος μέσω της εναπόθεσης των «συντριμιών» της βιομάζας και της οργανικής ύλης(SOM) από τη κομποστοποίησή της στα πλαίσια ενός αγροκτήματος. Αυτή η διαδικασία μπορεί να επιταχύνεται με τη χρήση των Ενεργών Μικροοργανισμών(ΕΜ) και αυτό θα είναι η συμβολή ενός ολοκληρωμένου αγροκτήματος στη μείωση της περίσσειας του CO2 –λόγω φαινομένου του θερμοκηπίου- στην ατμόσφαιρα και άρα στην αποτροπή της αλλαγής του κλίματος.

9) Ο κύκλος του αζώτου :
Οι οργανισμοί χρειάζονται το άζωτο για την παραγωγή αμινοξέων. Η ατμόσφαιρα περιέχει άζωτο κατά 75%, αλλά οι περισσότεροι οργανισμοί δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτή τη μορφή αζώτου, και πρέπει να έχει μια σταθερή μορφή. Ο κύκλος αζώτου παράγει αυτή τη σταθερή μορφή που χρειάζονται οι οργανισμοί. Υπάρχουν οι διαδικασίες της φυσικής και της βιολογικής αζωτοδέσμευσης. Η βιολογική αζωτοδέσμευση, αποτελεί τον κύριο τρόπο μετατροπής του ελεύθερου αζώτου σε χρήσιμες, για τους οργανισμούς, χημικές ενώσεις . Πραγματοποιείται με τη βοήθεια μικροοργανισμών του εδάφους, τα αζωτοδεσμευτικά βακτήρια, τα οποία είτε ζουν ελεύθερα είτε συμβιώνουν (πχ. Rhizobium) στις ρίζες ορισμένων φυτών όπως π.χ. τα ψυχανθή (όσπρια, κουκιά κλπ.).

Τα αζωτοβακτήρια δεσμεύουν το ατμοσφαιρικό άζωτο και παράγουν αμμωνία (NH3) και νιτρικά ιόντα, μέρος των οποίων μεταφέρονται στα φυτά. Άλλα βακτήρια χρησιμοποιούν την αμμωνία από τα ζωϊκά απόβλητα και παράγουν νιτρικά άλατα και νιτρώδη άλατα κατά τη διαδικασία κομποστοποίησης. Τα νιτρικά άλατα χρησιμοποιούνται από τα φυτά για την παραγωγή αμινοξέων τα οποία στη συνέχεια χρησιμοποιούνται στην παραγωγή πρωτεϊνών από τα φυτά («αι σε αντάλλαγμα» εκκρίνουν σάκχαρα τα οποία χρειάζονται τα βακτήρια). Τα φυτά καταναλώνονται από άλλους οργανισμούς οι οποίοι χρησιμοποιούν τα αμινοξέα από τα φυτά για να φτιάξουν τα δικά τους. Οι αποικοδομητές Μ.Ο. μετατρέπουν το άζωτο που βρίσκουν σε άλλους οργανισμούς π.χ. στις πρωτεΐνες τους, σε αμμωνία και το επιστρέφουν στο έδαφος και αυτή από άλλους μικροοργανισμούς (νιτροποιητικοί) σε νιτρικά ιόντα. Μέρος αυτών μετατρέπονται από βακτήρια (απονιτροποιητικά) σε μοριακό άζωτο, που απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα.

Με την πολύ σημαντική διαδικασία της κομποστοποίησης μπορούμε να έχουμε μεγάλο μέρος του αζώτου στο έδαφος, πράγμα που είναι απαραίτητο για την παραγωγικότητα στη γεωργία.

Θα πρέπει λοιπόν να λαμβάνονται πολύ σοβαρά υπόψη αυτοί οι κύκλοι για τη λειτουργία ενός αγροκτήματος σαν εντοπισμένο οικοσύστημα. Βέβαια σε αυτούς τους κύκλους θα πρέπει να προστεθούν και οι λειτουργίες των αλληλεξαρτήσεων και των διαδικασιών που συναντώνται και στο φυσικό περιβάλλον π.χ. θρεπτική ανακύκλωση, αλληλεπιδράσεις αρπακτικών ζώων/ θηραμάτων, ανταγωνισμός και συμβίωση

Γιατί οι αγρότες χρησιμοποιούν αζωτούχα λιπάσματα;

Από την ιστορία της χημείας: οι ενώσεις του αζώτου αρχικά ερευνήθηκαν με σκοπό τη παραγωγή εκρηκτικών υλών. Στη συνέχεια οι γνώσεις που αποκτήθηκαν από αυτή την έρευνα και με τη συμβολή του Justus von Liebig-επιστημονική καριέρα στο πανεπιστήμιο του Giesen, που παρασκεύασε χημικά λιπάσματα και ίδρυσε τη «Βαυαρική Ανώνυμη Εταιρεία» αγροχημικών προϊόντων- χρησιμοποιήθηκαν στη γεωργική εκπαίδευση και πράξη.

Στους γεωργούς πωλήθηκαν στην ουσία οι «πλεονάζουσες» ποσότητες, που ήταν άχρηστες στη πολεμική βιομηχανία. Αυτοί είδαν ότι με τη χρήση των αζωτούχων χημικών λιπασμάτων είχαν μια γρήγορη ανάπτυξη των φυτών και αυτή η εμπειρία μετατράπηκε σε «απόλυτη αλήθεια». Προτίμησαν την προσωρινή «επιτυχία» αντί της μακροχρόνιας, αλλά αειφόρου βελτίωσης του εδάφους μέσω της ανάπτυξης του χούμο.

Εξάλλου η εξασφάλιση αζώτου για τα φυτά και η βελτίωση του εδάφους μέσω του χούμο δεν επιφέρει κέρδη για τις εταιρείες αγροχημικών. Μπορεί όμως να βελτιώσει το εισόδημα-ιδίως των μικρών αγροτών, αφού λιγοστεύει τα έξοδα καλλιέργειας-επειδή στηρίζεται σε δωρεάν-πλην της εργασίας- εξασφάλιση των θρεπτικών συστατικών από την ανακύκλωσή τους μέσω της κομποστοποίησης των οργανικών απορριμμάτων. Αν οι γεωργοί αναγνωρίσουν τη συσχέτιση του χούμο με τη μείωση του κόστους καλλιέργειας και την αέναη αύξηση της παραγωγής, τότε δεν θα συμβάλουν μόνο στη βελτίωση του εισοδήματός τους, αλλά και στη βελτίωση του περιβάλλοντος και στην αποφυγή των κλιματικών αλλαγών.

Το πιο συνηθισμένο πάντως χημικό συνθετικό λίπασμα που προσφέρεται από τις εταιρείες στους αγρότες είναι αυτό που περιέχει τα 3 κύρια στοιχεία, Άζωτο(Ν), Φώσφορο(Ρ) και Κάλιο(Κ), το αποκαλούμενο ΝΡΚ.

10) O ρόλος του φωσφόρου στα φυτά

Το δηλώνει και η ετυμολογία του: «φορέας του φωτός», απαραίτητος για τη διασφάλιση της συνέχισης των δομών της ζωής.

Δομικό συστατικό των νουκλεϊκών οξέων και των μορίων ανταλλαγής ενέργειας (τριφωσφορική αδενοσίνη (ATP) και διφωσφορική αδενοσίνη (ADP), που ενεργούν ως βραχυπρόθεσμες "βιολογικές μπαταρίες" οι οποίες διατηρούν την ενέργεια μέχρι να απαιτηθεί αυτή σε διάφορες βιολογικές διεργασίες, όπως η ενεργή μεταφορά, σύνθεση νέων υλικών, μετάδοση νευρικών παλμών και η συστολή των μυών.

Ο φώσφορος παίρνει μέρος και σε μια σειρά άλλες βασικές λειτουργίες-κλειδιά των φυτών, πέραν της μεταφοράς ενέργειας, όπως: αποικοδόμηση σακχάρων και αμύλου, μεταφορά θρεπτικών εντός του φυτού και μεταφορά των γενετικών χαρακτηριστικών από μια γενιά σε άλλη. Βοηθάει στην ανάπτυξη του ριζικού συστήματος και επιταχύνει την ωρίμανση. Είναι το στοιχείο κλειδί στο μεταβολισμό.
Πηγές Φωσφόρου στο έδαφος:
Κύρια πηγή ο απατίτης. Πρόκειται για ένωση του φωσφορικού τριασβεστίου, που πήρε το όνομά του από την ελληνική λέξη «Απατώ», επειδή συγχέεται με άλλα ορυκτά, κυρίως με χαλαζία και ασβεστίτη. Άλλη πηγή φωσφόρου είναι ο φωσφορίτης, που στην ουσία είναι προϊόν αποσάθρωσης του απατίτη.

Κατά την αποσάθρωση ο φωσφόρος του απατίτη ελευθερώνεται και στη συνέχεια ,είτε προσλαμβάνεται από τα φυτά και ανακυκλώνεται, είτε ενσωματώνεται στην οργανική ουσία των εδαφών, είτε δεσμεύεται από διάφορα συστατικά του εδάφους.

Το πε-χα του εδάφους παίζει τον κύριο ρόλο στη διαθεσιμότητα του φωσφόρου. Σε εδαφικά pH μικρότερα του 6,8 απορροφάται εύκολα από το ριζικό σύστημα. Σε pH μεταξύ 6,8 και 7,2 απορροφάται δυσκολότερα. Σε αλκαλικά εδάφη με pH μεγαλύτερο από 7,2 πολύ δύσκολα. Στα ουδέτερα pH ο φωσφόρος τείνει να σχηματίσει δυσδιάλυτα σύμπλοκα με το αργίλιο και το σίδηρο ,ενώ σε αλκαλικά εδάφη με το ασβέστιο και το μαγνήσιο. Για τους παραπάνω λόγους η συγκέντρωση του διαλυτού φωσφόρου στο εδαφικό διάλυμα είναι πολύ χαμηλότερη συγκριτικά με άλλα στοιχεία και είναι πολύ λίγο διαθέσιμο για τα φυτά, εκτός αν υπάρχει αρκετό, ενσωματωμένο στην οργανική ουσία του εδάφους.

Το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα της έλλειψης φωσφόρου είναι το σκοτεινό πράσινο χρώμα που αποκτούν τα φύλλα λόγω αύξησης της χλωροφύλλης.

Επίσης παρατηρούνται μερικές φορές ερυθροί ή βυσσινί μεταχρωματισμοί στους μίσχους και την κάτω επιφάνεια των φύλλων.
11) Ο ρόλος του Καλίου

Το κάλιο είναι απαραίτητο για την πραγματοποίηση πολλών χημικών αντιδράσεων στα φυτά. Οι απαιτήσεις των φυτών σε κάλιο ποικίλλουν ανάλογα με το είδος. Τα οπωροφόρα δένδρα (ροδακινιές, αχλαδιές, μηλιές κτλ) έχουν μικρές απαιτήσεις σε κάλιο, ενώ υψηλότερες είναι οι απαιτήσεις των λαχανικών.

Είναι το στοιχείο ποιότητας, γιατί επιδρά στο μέγεθος, το σχήμα, το χρώμα, στη γεύση και εν γένει στην ποιοτική βελτίωση των γεωργικών προϊόντων. Ο ρόλος του Καλίου στο μεταβολισμό των φυτών είναι κύρια λειτουργικός και όχι δομικός. Ουσιαστικά συμμετέχει σε όλες τις βιοχημικές αντιδράσεις στο φυτό και επιδρά στη φυσικοχημική ισορροπία του κυτοπλάσματος. Επίσης, συμβάλλει ουσιαστικά στην προστασία και άμυνα των καλλιεργειών απέναντι σε ασθένειες, σε αντίξοες καιρικές συνθήκες και γενικότερα σε περιβαλλοντικούς παράγοντες που προκαλούν «στρες» στα φυτά.

Το κάλιο είναι από τα πλέον κινητικά στοιχεία, καθώς μπορεί να απελευθερωθεί από τα φύλλα κατά τη διάρκεια μιας βροχής και να επαναπορροφηθεί από τις ρίζες. Η μέση περιεκτικότητα του φλοιού της γης σε κάλιο είναι περίπου 2,5%. Στα εδάφη προέρχεται από την αποσάθρωση των καλιούχων ορυκτών. Υπάρχει επίσης ως δομικό συστατικό σε δευτερογενή ορυκτά της αργίλου. Ένα μέρος του μπορεί να απορροφηθεί αμέσως από τα φυτά ενώ το υπόλοιπο προσκολλά στα κολλοειδή του εδάφους. Ουσιαστικά, υπάρχει ένας κύκλος όπου το εδαφικό κάλιο μεταπίπτει από τη μια μορφή στην άλλη συν τις αναπόφευκτες απώλειες και απομακρύνσεις.

Καλιοπενία μπορεί να εκδηλωθεί τόσο στα πρώτα όσο και στα τελευταία στάδια ανάπτυξης των φυτών. Η περιεκτικότητα των φυτών ελαττώνεται ανάλογα με την ηλικία τους. Εκδηλώνεται αρχικά με ωχροκίτρινη απόχρωση της περιφέρειας των φύλλων. Ο μεταχρωματισμός αυτός επεκτείνεται προς το εσωτερικό των φύλλων και η περιφέρεια του φύλλου συστρέφεται προς τα πάνω
και αποκτά καστανό χρωματισμό.
Με κάλιο μπορούμε να εμπλουτίσουμε την οργανική ουσία που παράγουμε κατά τη κομποστοποίηση, προσθέτοντας στάχτη-πασπαλίζοντας- τα προς κομποστοποίηση υλικά. Η στάχτη εκτός από κάλιο περιέχει και φώσφορο, ασβέστιο, μαγνήσιο και είναι αλκαλικό υλικό ανεβάζοντας το πε-χα.

12) Η φωτοσύνθεση

Είναι μια από τις στοιχειώδεις διαδικασίες της ζωής σε αυτόν τον πλανήτη, με την οποία τα φυτά βασικά, εκμεταλλεύονται την ηλιακή ενέργεια. Κατά τη φωτοσύνθεση, παρουσία του ήλιου και με τη βοήθεια της χλωροφύλλης, δημιουργείται γλυκόζη, νερό και απελευθερώνεται οξυγόνο από το διοξείδιο του άνθρακα της ατμόσφαιρας και το νερό.
Η φωτοσύνθεση στα φυτά παριστάνεται µε τη γενική χηµική εξίσωση:

                          ηλιακή ενέργεια
6CO2 + 12H2O           →            C6H12O6 + 6O2 + 6H2O
                           χλωροφύλλη
Εκτός από τα φυτά και ορισµένα βακτήρια που είναι αυτότροφα, φωτοσυνθέτουν µε τη βοήθεια του ηλιακού φωτός, αλλά αντί χλωροφύλλης έχουν άλλες χρωστικές, που ονοµάζονται βακτηριοχλωροφύλλες. Επίσης, αντί για νερό χρησιµοποιούν άλλες ανόργανες ουσίες που περιέχουν υδρογόνο, όπως το υδρόθειο (H2S). Η λειτουργία αυτή ονοµάζεται βακτηριακή φωτοσύνθεση και παριστάνεται µε τη γενική χηµική αντίδραση:
                        ηλιακή ενέργεια
6CO2 + 12H2S          →            C6H12O6 + 12S + 6H2O
                   βακτηριοχλωροφύλλη
Είναι η πιο εκπληκτική χημική αντίδραση, γιατί από μια απλή χημική ένωση παράγεται μια πολυσύνθετη, η γλυκόζη, που αποτελεί τη βάση της διατροφής των ειδών. Η γλυκόζη-στο μικροσκόπιο-παρουσιάζει μια πανέμορφη τρισδιάστατη κρυστάλλινη μορφή και η δομή της χρησιμοποιείται για τη δημιουργία περαιτέρω εκπληκτικών δομών του φυτού. Λειτουργεί ως ανθρακούχος σκελετός για τη δημιουργία των π.χ. των αμινοξέων και των λιπιδίων. Αυτό που βλέπουμε είναι φύλλα, άνθη και καρπούς, που χρησιμεύουν σε μας και στα ζώα ως τροφή. Καταναλώνουμε όμορφες δομές, δημιουργώντας με τη σειρά μας δικές μας περίτεχνες δομές. Μετά βέβαια από κάποιο χρονικό διάστημα, η όμορφα δομημένη ύλη εγκαταλείπει το σώμα μας σαν αδόμητη ουσία που τη λέμε περιττώματα. Η στοιχειώδης ζωτική λειτουργία είναι η δομή, η οποία δημιουργήθηκε μέσω της αποθήκευσης ενέργειας. Έτσι στην ουσία η ζωή παρουσιάζεται σαν κατανάλωση ενέργειας, ενώ οι ουσίες είναι απλώς φορείς της ενέργειας και «προσωρινοί χώροι» αποθήκευσής της.

13) Κομποστοποίηση

Σε όλους τους παραπάνω κύκλους της φύσης και της ζωής, μπορούμε να παρέμβουμε σαν αγρότες. Βασικά με τη συμβολή μας στην επιτάχυνση της ανακύκλωσης της οργανικής ύλης και στην ενσωμάτωσή της στο έδαφος, που όπως αναφέραμε είναι το βασικό πεπτικό σύστημα για όλα τα είδη ζωής(βέβαια για τα θαλασσινά είδη τον ρόλο αυτόν τον παίζει η θάλασσα).

Η διαδικασία λοιπόν με την οποία μπορούμε να παρέμβουμε είναι η κομποστοποίηση, που στις μέρες μας έχει μοντερνοποιηθεί. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές στην επεξεργασία των οργανικών απορριμμάτων, αλλά το σκεπτικό τους στηρίζεται στην αερόβια επεξεργασία με πολύ οξυγόνο και με τέτοιο τρόπο, ώστε να θερμαίνονται για μεγάλο χρονικό διάστημα στους 60°-70° C. Θεωρούν ότι έτσι εξουθενώνονται τα παθογόνα μικρόβια και ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος για την υγεία των ανθρώπων.

Όμως η αερόβια επεξεργασία σε ψηλές θερμοκρασίες οδηγεί στο να «καίγεται»(στην ουσία οξυδώνεται) η οργανική ύλη. Απελευθερώνεται άφθονο διοξείδιο του άνθρακα και η θερμότητα εξανεμίζεται ανεκμετάλλευτη στο περιβάλλον. Έχουμε δηλαδή μεγάλη απώλεια ενέργειας που ενυπάρχει στην οργανική ύλη των απορριμμάτων και μάλιστα συμβάλλει με αυτό τον τρόπο -μαζί με το διοξείδιο που απελευθερώνεται- στην υπερθέμανση του πλανήτη. Η δε αποστείρωση που επιτυγχάνεται είναι στην ουσία πολύ περιορισμένη, γιατί μόλις στη συνέχεια μειώνεται η θερμοκρασία, αναπτύσσονται πρώτα-πρώτα τα βακτηρίδια που προκαλούν σήψη και εκφυλισμό της οργανικής ουσίας.
Η ποιότητα επομένως αυτού του είδους κομπόστας δεν είναι και η καλύτερη.
Τα τελευταία χρόνια όμως έχει αναπτυχθεί και μια αναερόβια μέθοδος κομποστοποίησης: ζυμώνονται τα οργανικά απόβλητα χωρίς παρουσία οξυγόνου, με τη βοήθεια μη σηπτικών, αλλά αναγεννητικών ζυμωτικών μικροοργανισμών, των Ενεργών Μικροοργανισμών(ΕΜ), που έχουμε ξανα-αναφέρει. Η επεξεργασία αυτή γίνεται σε χαμηλές θερμοκρασίες, δεν έχουμε μεγάλη αποδόμηση της ύλης, αλλά λίγες διαδικασίες αναδόμησης και μετατροπής της. Έτσι τα υλικά δεν οξειδώνονται βίαια και δεν χάνουν πολλή ενέργεια. Έχουμε και ένα άλλο πλεονέκτημα: σε λιγότερο χρονικό διάστημα έτοιμο και εξαιρετικής ποιότητας κόμποστ(Μποκάσι).
Μάλιστα μια επιστημονική έρευνα του πανεπιστημίου του Hohenheim(Γερμανία) απέδειξε ότι με την εφαρμογή των ΕΜ στο κόμποστ, τα βλαβερά βακτηρίδια εξαφανίζονται πιο γρήγορα από τη συνηθισμένη αερόβια μέθοδο.
Προτείνουμε λοιπόν την αναερόβια μέθοδο παρασκευής του κόμποστ.
Ενδεικτικό παράδειγμα:
Για την Παρασκευή ενός τόνου περίπου τέτοιου κόμποστ θα χρειαστούμε:
Κοπριά 240 κιλά
Ζεόλιθο 20 λιτρ. ή και πετρόσκονη από νταμάρια
Άχυρα 80 κιλά
Καρβουνόσκονη 80 κιλά
Πίτουρα 50 κιλά
Φύλλα ελιάς από ελαιοτριβείο και κομμένη-θρυμματισμένη βλάστηση με θρυμματιστή ή οτιδήποτε οργανικό υπόλειμμα από το κτήμα, γύρω στα 180 κλά
Νερό
Κεραμική σκόνη ΕΜ
ΕΜα
Όλα αυτά τα υλικά τα ανακατεύουμε καλά, μπορούμε να προσθέσουμε και στάχτη-αν έχουμε- και οργανικά υπόλοιπα της κουζίνας μας και να τα ψεκάσουμε με ΕΜα, αραιωμένο σε νερό, ώστε η υγρασία στο τελικό μείγμα να είναι 35% περίπου. Στο τέλος , αφού το έχουμε συμπιέσει όσο γίνεται-ποδοπατώντας το π.χ.-σκεπάζουμε το μείγμα με ένα νάϋλον κάλυμμα, αεροστεγώς. Το κόμποστ θα είναι έτοιμο σε 6-8 εβδομάδες(το χειμώνα διαρκεί περισσότερο)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου